Μαρτύριο φαντάζουν τα μέτρα ενάντια στον Covid -19 για τα μικρά παιδιά στα σχολεία, τα οποία διψούν για παιχνίδι, κοινωνικοποίηση και ερεθίσματα. Νηπιαγωγοί και δάσκαλοι περιγράφουν ένα αποστειρωμένο σχολικό περιβάλλον, από το οποίο απουσιάζει η ανεμελιά και ο αυθορμητισμός, τη στιγμή που οι περιορισμοί διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Από την πλευρά του, ο παιδοψυχολόγος Μάριος Κωνσταντίνου, σημειώνει ότι τα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, δεν θα αφήσουν κατάλοιπα και δεν θα επηρεάσουν μακροπρόθεσμα την ψυχολογία των παιδιών.
«Πριν από μια εβδομάδα, μας κάλεσε μητέρα που ήθελε να εγγράψει το παιδί της στο νηπιαγωγείο. Όπως μας είπε, το παιδί της, τη νύχτα έβλεπε εφιάλτες, έκλαιγε και δεν ήθελε να πάει. Μας περιέγραψε, μάλιστα, πως στην αυλή του προηγούμενου νηπιαγωγείου, είχαν δημιουργήσει μικρά τετράγωνα με κορδέλες για να οριοθετήσουν τα παιδιά. Αυτό είναι βασανιστήριο. Η κατάσταση λειτουργεί εις βάρος της συναισθηματικής τους κατάστασης», περιέγραψε στον «Φ» η νηπιαγωγός και πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιωτικής Προσχολικής Εκπαίδευσης Κύπρου (ΣΙΠΕΚ), Λαύρα Ηρακλέους. Όπως είπε, παιχνίδια και παραμύθια μπαίνουν σε ντουλάπια και ξαναβγαίνουν σε μια εβδομάδα. «Δεν μπορώ να σκεφτώ πόσο θα στοιχίσουν όλα αυτά στα παιδιά στη μετέπειτά τους ζωή».
Στην προσπάθεια να εφαρμοστούν τα πρωτόκολλα, τα νηπιαγωγεία εξασκούν πίεση στα παιδιά είπε και πρόσθεσε: «Πρέπει συνέχεια να τους υπενθυμίζεις και να τους λες τι να κάνουν. Να παρεμβαίνεις. Τελικά τους στερείς τη βασική τους ελευθερία και τον αυθορμητισμό». Υπάρχει άγχος και θλίψη, λέει. «Ακόμη και στους γονείς, οι οποίοι στέκονται έξω στα κάγκελα της περίφραξης και περιμένουν να χαιρετίσουν από μακριά. Είναι μια κατάσταση παράλογη. Έχει φύγει το ανέμελο, από την πιο τρυφερή και όμορφη περίοδο της ζωής τους».
Από την πλευρά του, ο Σωκράτης Φιλιππίδης, εκπαιδευτικός της δημοτικής, σημείωσε ότι υπάρχουν περιορισμοί που φαίνονται εντονότερα στη διάρκεια του διαλείμματος και των δημιουργικών μαθημάτων. «Τα παιδιά προσαρμόστηκαν άμεσα. Μέσα στην τάξη είναι εύκολο να διατηρήσεις τις αποστάσεις. Όμως, στο διάλειμμα υπάρχουν δυσκολίες. Καλούνται να παίξουν χωρίς να πλησιάζουν ή να ακουμπάνε. Για τον λόγο αυτό, υπάρχει και συνεχής παιδονομία. Την ανάγκη για παιχνίδι, για να αγγίξουν τον φίλο τους, τη βλέπεις στα μάτια τους». Κάποτε, σημειώνει, τα μέτρα λειτουργούν εις βάρος της παιδαγωγικής διαδικασίας. «Όλα μπαίνουν σε μια ζυγαριά, η οποία γέρνει προς την πλευρά της υγείας». Παράλληλα, περιγράφει ότι τα παιδιά πρέπει να περιοριστούν και να καλουπωθούν. «Είναι παρά πολύ δύσκολο από παιδαγωγικής σκοπιάς. Δίνεις συνεχώς αρνητικές συμβουλές και χάνεις την παιδική αθωότητα που είχες να προσεγγίσεις», κατέληξε.
«Επιτέλους! Αγγίζω κάποιον»
«Επιτέλους! Μπορώ να αγγίξω κάποιον», αναφωνεί ένας 7χρονος μαθητής στη μητέρα του μετά την πρώτη ημέρα στο σχολείο και αγωνιά: «Μα έτσι θα είναι η ζωή μου από δω και στο εξής; Θα ζω πάνω στο Χ μου (το σημείο στο έδαφος το οποίο υποδεικνύεται να βρίσκονται);». Όπως αναφέρει η μητέρα (ο «Φ» γνωρίζει τα στοιχεία της), το παιδί βρισκόταν σε σοκ για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να ζει στο σχολείο. Ιδίως αφού έφαγαν το κολατσιό. «Γευμάτισαν στην τάξη και έπειτα, ένα – ένα παιδί, βγήκε στην αυλή, όπου και τοποθετήθηκε σε συγκεκριμένο σημείο. Πάνω σε ένα Χι.
Περιορίζεται η μάθηση και η ανάπτυξη των παιδιών
Τα μέτρα που έχουν παρθεί, σίγουρα περιορίζουν το έργο του νηπιαγωγείου, όπως αυτό θα πρέπει να γίνεται για την ανάπτυξη των παιδιών, υπογραμμίζει στον «Φ» η επίκουρη καθηγήτρια Πρώτης Αγωγής και Εκπαίδευσης στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Χρυστάλλα Παπαδημήτρη. «Η μάθηση περιορίζεται κατά πολύ λόγω των μέτρων, αυτό διότι βασίζεται στο ελεύθερο παιχνίδι, στη συνεργασία, στην ανταλλαγή ιδεών. Βλέπουμε εικόνες που δεν συνάδουν με μικρά παιδιά. Επί παραδείγματι, αν πας σε ένα νηπιαγωγείο θα έπρεπε να δεις παιδάκια να κάνουν πράγματα, να μιλούν μεταξύ τους και να ανταλλάσσουν ιδέες». Όπως είπε, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να εξασφαλίσουν την ασφάλεια των παιδιών και ταυτόχρονα να βρουν δημιουργικές λύσεις για να προσφέρουν τα εφόδια που χρειάζονται για την ανάπτυξή τους. Η κατάσταση και τα μέτρα που επικρατούν, πρέπει να μετατραπούν σε κάτι το θετικό για τα παιδιά. «Σε μια περίπτωση ζητήθηκε από τα ίδια τα παιδιά να σκεφτούν εναλλακτικούς τρόπους για να χαιρετίσουν ένα συμμαθητή και να εκδηλώσουν τα συναισθήματά τους».
Δραματοποίηση από γονείς και εκπαιδευτικούς
Δεν είναι τόσο σοβαρά τα πράγματα, υπογραμμίζει στον «Φ» ο κλινικός παιδοψυχολόγος και καθηγητής Ανθρωπιστικών Σπουδών και Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Μάριος Κωνσταντίνου. «Δραματοποιήθηκε το θέμα και από τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς. Τα παιδάκια μπορούν εύκολα να υιοθετήσουν αυτές τις συμπεριφορές, αρκεί να τους δώσουμε μια εξήγηση. Ακόμη και στα πολύ μικρά παιδάκια, μπορούμε να μιλήσουμε με βάση τη λογική και να τους εξηγήσουμε τους λόγους για τους οποίους πρέπει να τηρούν αποστάσεις ή να φορούν μάσκα».
Όπως τονίζει, «δεν υπάρχει περίπτωση να καταστραφεί μακροχρόνια η ψυχολογία τους εξαιτίας των μέτρων, εκτός και αν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί είμαστε συνεχώς σε πανικό. Αν δεν το χειριστούμε σωστά, αν τους μεταλαμπαδεύσουμε θεωρίες συνωμοσίας». Τα παιδάκια, πρόσθεσε, χρειάζονται αγάπη, θαλπωρή και κάποιον να τους εξηγεί γιατί συμβαίνουν κάποια πράγματα. «Για να λειτουργήσει επιβαρυντικά στα παιδιά σημαίνει ότι λειτουργεί επιβαρυντικά σε εμάς, με αποτέλεσμα να τους «μεταδώσουμε» το άγχος και την ένταση. Αν όλη μέρα μιλάμε για τον κορωνοϊό, τα κρούσματα, τους θανάτους, τότε μπορεί να υπάρχει αρνητική επίδραση στα παιδιά. Μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν παιδιά που έχουν ζήσει πολέμους και όμως, τα περισσότερα είναι μια χαρά».
Είναι δικαιολογίες των ενηλικών, υπογράμμισε, οι οποίοι θέλουν να διατηρήσουν τον κόσμο όπως τον ξέρουν και έτσι δραματοποιούν την κατάσταση μέσω των παιδιών. «Είναι περίπου, όπως τις λιποθυμίες, οι οποίες παρατηρούνται κάθε χρόνο στα σχολεία είτε επειδή κάποια παιδία δεν τρώνε το πρωί λόγω ανορεξίας, είτε επειδή κάποια παιδιά (ιδίως πριν μερικά χρόνια) δεν είχαν να φάνε». Εξήγησε, τέλος, ότι η σοβαρότητα της πανδημίας πρέπει να μεταφέρεται στα παιδιά με αλήθειες που να αναλογούν στην ηλικία και στην ωριμότητα τους. «Δύο γονείς που μαλώνουν καθημερινά και που είναι ψυχροί, δημιουργούν πολύ περισσότερο κακό συγκριτικά με τον περιορισμό ενός παιδιού σε ένα συγκεκριμένο σημείο».